ساماندهی اسکان غیررسمی، مطالعه موردی: محله باغ نجاتی بجنورد

اسکان غیررسمی که در پی مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی از قبیل جریان سریع شهرنشینی و مهاجرت روستائیان و ساکنان شهرهای کوچک به کلانشهرها به وجود می آید، باعث شکل گیری بسیاری از مشکلات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی می گردد، به گونه ای که در حال حاضر یکی از مسائل بغرنج شهرهای ایران از جمله بجنورد محسوب می شود. در چند دهه اخیر در شهر بجنورد همانند سایر شهرهای کشور سکونتگاه های غیررسمی زیادی شکل گرفته است. یکی از این سکونتگاه ها، باغ نجاتی می باشد که از دهه 1360 به بعد شکل گرفته است و از حداقل خدمات شهری نیز محروم می باشد. هدف تحقیق ارائه راهکارهایی جهت ساماندهی وضعیت موجود باغ نجاتی برای اصلاح و رسمیت بخشیدن به وجوه کالبدی و حقوقی محله و جلوگیری از رشد بی برنامه آن است. نوع تحقیق براساس هدف پژوهش کاربردی و براساس ماهیت توصیفی – تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای (استفاده از کتاب ها، مقالات، پایان نامه ها و...) و میدانی (استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) بوده و جامعه آماری تمام 193 خانوار ساکن در محله بوده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از نرم افزار excel، outo cad، gis ، مدل swto و همچنین استانداردهای کمی و کیفی صورت گرفته است. از آنجایی که راهبرد مورد نظر جهت ساماندهی باغ نجاتی، راهبرد بهسازی و توانمندسازی بوده و این راهبرد خود ابعاد و وجوه مختلفی دارد که از حوصله این تحقیق خارج است، فقط به ارائه راهکار از جنبه کالبدی و بعد کاربری اراضی اکتفا شده است. یافته های تحقیق نشانگر بالا بودن تراکم نفر در واحد مسکونی، وجود معابر خاکی و نامطلوب، نداشتن سند رسمی و پروانه ساخت از شهرداری، نداشتن امکانات تفریحی و رفاهی، عدم دسترسی تمام ساکنان به آب لوله کشی، دسترسی نداشتن به وسایل نقلیه عمومی و بیکار بودن و نداشتن تخصص و مهارت اکثر ساکنان است. در بررسی وضعیت موجود کاربری اراضی محله کمبود در بخش های بهداشتی - درمانی، تجاری، فضای سبز، کاربری ورزشی، آموزشی و فرهنگی مشخص است. لذا با توجه به وضعیت موجود با توجه به جمعیت محله و استاندارهای کمی و کیفی اقدام به پیشنهاد برای کاربری های موردنیاز در باغ نجاتی شده است.